Powszechne są opinie, że gospodarka, a dokładniej przejście od gospodarki industrialnej do postindustrialnej, zapoczątkowane w latach 60. ubiegłego stulecia, spowodowało chaos społeczny i dewaluację dotychczasowych norm moralnych. Winien jest zatem kapitalizm. A jednak to kultura odpowiada za te zmiany, gdyż popełniła samobójstwo. Tu uwaga porządkująca: kulturę pojmuję nie tyle jako twórczość w dziedzinie sztuki, lecz w sensie antropologicznym.

Gdy mowa o powstaniu w getcie warszawskim, wymienia się jedynie lewicową Żydowską Organizację Bojową. Tymczasem w walkach równie zaciekle uczestniczył prawicowy Żydowski Związek Wojskowy. Wzmianki o nim są tak nikłe, że praktycznie został wymazany z historii.

W nocy z 2 na 3 stycznia 1944 r. oddziały Armii Czerwonej w okolicach Sarn na Wołyniu przekroczyły wschodnią granicę Rzeczypospolitej. 18 maja 1944 r. oddziały 2. Korpusu Polskiego, w którego skład wchodziła m.in. 5. Kresowa Dywizja Piechoty, zdobyły Monte Cassino, niemiecką pozycję ryglującą Linię Gustawa we Włoszech. Jej przełamanie umożliwiło aliantom szybki marsz w głąb Italii.

Zasłużoną poczytnością cieszą się powieści Arturo Pérez-Reverte. Wśród nich Ostatnia bitwa templariusza. Bohaterem jest ksiądz "do zadań specjalnych" Watykanu ? trochę detektyw, trochę komandos. W trakcie misji wyobraża sobie, że bierze udział w bitwie pod Hattin. Słyszy tętent szarży muzułmańskiej konnicy. Rycerstwo chrześcijańskie topnieje po falowych atakach arabskich, wie, że jest po wszystkim, ale trwa do końca...

Jako współredaktor pisma może nie powinienem wtrącać się do polemiki autorów (Bartosz Rutkowski "Obrońcy niesłusznej sprawy" i Artur Adamski; "OnP" nr 3,4,5). Ale warto zwrócić uwagę na marginalną w tej dyskusji, lecz istotną sprawę.

Powstanie Warszawskie obrosło licznymi pracami, rozprawami, książkami, artykułami, wspomnieniami, przyczynkami. Powiedziano o nim wszystko i znamy dokładnie jego przebieg. Jednak ciągle prowokuje dyskusje o jego sens i będzie prowokowało przez długie lata. Więc spokojnie rozważmy to zagadnienie.

Z jakim wydarzeniem historycznym kojarzy się data 6 sierpnia? Ze zrzuceniem przez Amerykanów w czasie II wojny światowej bomby atomowej na Hiroszimę, 6 sierpnia 1945 roku. Ale z naszej historii?! A co zdarzyło się?

To bardzo miłe móc recenzować książkę naszej autorki. Ta książka to przewodnik turystyczny Chorwacja. W kraju lawendy i wina. Znana naszym czytelnikom Salomea Pamuła, etnolog i filolog słowiański – chorwatystka (Uniwersytet Jagielloński), jest właściwie współautorką. Druga to Zuzanna Brusić, urodzona w Krakowie, ale wychowana w Chorwacji, na stałe mieszka w Polsce, ale dużo czasu spędza w Chorwacji; jest magistrem ochrony środowiska (Uniwersytet Jagielloński), pracuje jako pilot wycieczek zagranicznych i jest tłumaczem z języka chorwackiego. Obie panie są więc bardzo kompetentne.

Była sobota, 20 października 1984 roku. 20 października to popularne imieniny - Ireny. Moja mama była Irena. Byliśmy więc z żoną na imieninach u mamy. Także grono krewnych. Nastrój niewesoły, trwał stan wojenny. Pogawędki o sprawach rodzinnych, sytuacji w kraju, narzekania na zaopatrzenie w sklepach. Nagle telefon. Solenizantka była pewna, że dzwoni ktoś z życzeniami. Ale zauważyliśmy, że mama blednie, z trudnością wydusza z siebie jakieś słowa. Odłożyła słuchawkę i powiedziała: - Ksiądz Jerzy Popiełuszko został porwany...

Tak, jak w poprzednim, również i w tym miesiącu z przyjemnością można powitać książkę współpracownika naszego pisma. Jest nim Jerzy Szałygin, a praca nosi tytuł Katalog zabytków osadnictwa holenderskiego na Mazowszu.